Maatregelen tegen onveiligheid in openbare ruimte
“Ik zorg dat ik niet alleen ben, vermijd steegjes en houd mijn sleutels paraat.” Dat zijn veelvoorkomende strategieën van mensen die zich onveilig voelen op straat en tijdens het uitgaan.
Uit ons onderzoek naar veilig uitgaan in Groningen blijkt dat 42% van het uitgaanspubliek zich het afgelopen jaar onveilig voelde in het uitgaansgebied. Vooral vrouwen (49%) ervaren onveiligheid, tegenover 22% van de mannen. In het uitgaansgebied zijn mannen vaker betrokken bij geweld, terwijl vrouwen en lhbti+ personen vaker slachtoffer zijn van grensoverschrijdend gedrag en intimidatie.
Uitgaansplekken zijn omgevingen waarin seksueel grensoverschrijdend gedrag vaak genormaliseerd lijkt. Seksuele toenaderingen die elders niet geaccepteerd worden, lijken hier gemeengoed te zijn geworden. Alcohol- en drugsgebruik vergroot de kans op dit gedrag, vooral later op de avond wanneer het toezicht afneemt en meer mensen onder invloed zijn.
Uitgaanders zijn zich bewust van deze risico’s. Bijna driekwart (73%) neemt zelf maatregelen om zich veiliger te voelen. Ze blijven bij vrienden, houden hun telefoon bij de hand en mijden plekken waar ze zich onveilig voelen.
Ook op weg naar huis, te voet, op de fiets of in het openbaar vervoer, voelen vrouwen zich vaker onveilig dan mannen. Vrouwen passen hun gedrag aan: ze vermijden bepaalde routes, reizen niet alleen, houden sleutels of pepperspray paraat, dragen bedekkende kleding, doen alsof ze bellen en delen hun locatie met vrienden.
Een landelijk onderzoek van Pointer en AD laat zien dat duizenden vrouwen onveilige plekken op de kaart van Nederland markeerden. Het gaat vooral om stations, parken, bossen en donkere straten waar weinig mensen zijn. Deze plekken worden ’s avonds en ’s nachts als bedreigend ervaren.
Structureel maatschappelijk probleem
Grensoverschrijdend gedrag en geweld tegen vrouwen zijn geen incidenten, maar een structureel maatschappelijk probleem. Het beïnvloedt het dagelijks leven van vrouwen, hun bewegingsvrijheid en mentale gezondheid. Lokale besturen en gemeenten spelen een cruciale rol in het creëren van veilige straten en openbare ruimtes, zowel binnen als buiten uitgaansgebieden. Naast praktische maatregelen dient het onderliggend maatschappelijk probleem te worden geadresseerd.
Praktische interventies
Volgens betrokkenen kunnen meer toezicht, betere verlichting en cameratoezicht bijdragen aan een veiliger omgeving. Maar ook erkenning is nodig: onveiligheid speelt niet alleen binnen uitgaansgelegenheden, maar juist ook daarbuiten op straat, in parken en bij stations.
Beleidsadvies
Wij kunnen lokale besturen en gemeenten ondersteunen bij het verkrijgen van inzicht in de aard, omvang en locaties van grensoverschrijdend gedrag en geweld tegen vrouwen. Met situatieanalyses, belevingsonderzoek en hotspotmapping brengen we risicogebieden in kaart via data-analyse, meldingen en interviews. Door vrouwen, jongeren en lhbti+ personen actief te betrekken bij beleidsvorming, kunnen we inclusieve beleidsadviezen geven over bijvoorbeeld verlichting, cameratoezicht en veilige loop- en fietsroutes. Ook kunnen we ondersteunen bij het ontwikkelen van apps of meldsystemen waarmee slachtoffers grensoverschrijdend gedrag kunnen rapporteren of hulp kunnen inschakelen; of inventariseren welke andere maatregelen mogelijk zijn, aangedragen door de mensen zelf.
Voor meer informatie en de volledige onderzoeken naar ‘Veilig uitgaan in Groningen’ en ‘Veiligheid LHBTI’: